Tętno, czyli puls, jest to liczba skurczów serca w ciągu jednej minuty. Istnieje wiele metod pomiaru tętna, od najprostszych do tych z użyciem specjalistycznego sprzętu. Jakie są prawidłowe wartości pulsu i co oznaczają odchylenia od ich normy?
Prawidłowy puls
U zdrowego dorosłego człowieka tętno wynosi 70-75 uderzeń serca na minutę. Wyższe – około 100 – jest u dzieci, natomiast u osób w starszym wieku spada do około 60 uderzeń. Niższe tętno w stanie spoczynku mają również sportowcy wyczynowi. U młodzieży w wieku szkolnym puls wynosi około 85 uderzeń na minutę.
Samodzielnie
Sprawdzanie tętna samodzielnie
Tętno łatwo można zmierzyć samemu, najlepiej rano zanim wstaniemy lub w ciągu dnia po odpoczynku. Dwa palce prawej ręki układamy na wewnętrznej stronie lewego nadgarstka lub z boku szyi. Kiedy wyczujemy puls, liczymy uderzenia, śledząc sekundnik przez 15 sekund, a wynik mnożymy przez 4. Gotowe! W ten sam sposób mierzy się tętno poszkodowanemu przy udzielaniu pierwszej pomocy.
Za niskie!
Ludzie, których serce pracuje wolniej, na ogół żyją dłużej. Jeżeli tętno wynosi poniżej 70 uderzeń na minutę, nie ma powodu do obaw – przeciwnie. Jednak jeżeli puls spada poniżej 60, a mamy mniej niż 60 lat, jest to objaw niepokojący. Zbyt niski puls u ludzi młodszych, nie uprawiających sportu, może świadczyć o bradykardii – zaburzeniu pracy serca, mogącemu doprowadzić do braku czynności elektrycznej serca (asystolia), która stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
Za wysokie!
Wyższe tętno zdrowy człowiek ma zawsze po wysiłku fizycznym lub na skutek stresu. Natomiast jeżeli serce uderza powyżej 100 razy na minutę w stanie spoczynku, mówimy o tachykardii. Dzieje się tak pod wpływem różnych czynników: może to być porażenie słoneczne, odwodnienie, nadczynność tarczycy, anemia. Zbyt wysokie tętno jest także rezultatem nadużycia alkoholu bądź innych używek. Tachykardii niekiedy towarzyszy migotanie przedsionków. Jest to poważne zaburzenie pracy serca, wymagające interwencji lekarza.
Tętno a ciśnienie krwi
Lekarze są dość ostrożni co do stwierdzenia, że pomiędzy tętnem a ciśnieniem krwi istnieje wyłącznie prosta zależność. Zwykle przy wysiłku oba parametry wzrastają, natomiast są osoby, które przy niskiej wartości tętna mają podwyższone ciśnienie lub na odwrót, ale cieszą się dobrym samopoczuciem. Zarówno puls jak i ciśnienie krwi są cechami osobniczymi i każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie.